„Tu (...) wszystko się zaczęło" – o korzeniach myśli papieskiej
szkoły ponadpodstawowe
Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach, we współpracy z Telewizją Polską w Krakowie przygotowało multimedialny projekt edukacyjny pt. „Czytać, zrozumieć, działać”, poświęcony encyklikom św. Jana Pawła II. W ramach projektu przygotowane zostały trzy scenariusze lekcji przeznaczone dla nauczycieli szkół ponadpodstawowych. Poniżej znajdziesz pierwszy z trzech konspektów zajęć do przeprowadzenia podczas lekcji w szkole.
Cele ogólne
- Wprowadzenie w specyfikę nauczania papieskiego zawartego w encyklikach (wymiar edukacyjny).
- Zapoznanie młodzieży z miejscami, które miały wpływ na duchowość Papieża (zwrócenie szczególnej uwagi na doświadczenie Kościoła Krakowskiego oraz wpływu małopolski, jako miejsca narodzenia, wzrastania, pracy, działalności naukowej i duszpasterskiej Papieża (Wadowice, Kraków, Kalwaria Zebrzydowska).
Cele szczegółowe
- Ukazanie kontekstu historyczno-społecznego pontyfikatu św. Jana Pawła II;
- Odkrycie przez współczesną młodzież aktualności treści zawartych w nauczaniu Papieża
- Przybliżenie pojęć: „encyklika”, „Magisterium Kościoła”, „Nauczycielski Urząd Kościoła”.
Uwagi
- Katechezy powinny mieć walor interdyscyplinarny z takimi przedmiotami jak: WOS, Historia, filozofia (tło historyczno-społeczne, kontekst polityczny, przekazywane wartości).
Metody i formy pracy:
- wykład;
- analiza filmów;
- rozmowa kierowana.
Pomoce dydaktyczne
- życiorys;
- kard. Joseph Ratzinger „Czternaście Encyklik Jana Pawła II”
- filmy „Czytać, Zrozumieć, Działać”;
- linki do źródeł internetowych.
Przebieg katechezy
I Modlitwa (1 – 2 min)
Modlitwa do Ducha Świętego, której młodego Karola Wojtyłę nauczył jego Ojciec
II Wprowadzenie (8 min)
III Pogłębienie (30 min)
Laborem exercens
Sollicitudo rei socialis
IV Podsumowanie (5 min)
V Modlitwa (1 min.)
Modlitwa do Ducha Świętego, której młodego Karola Wojtyłę nauczył jego Ojciec
Duchu Święty, proszę Cię
o dar mądrości do lepszego poznawania Ciebie i Twoich doskonałości Bożych,
o dar rozumu do lepszego zrozumienia ducha tajemnic wiary świętej,
o dar umiejętności, abym w życiu kierował się zasadami tejże wiary,
o dar rady, abym we wszystkim u Ciebie szukał rady i u Ciebie ją zawsze znajdował,
o dar męstwa, aby żadna bojaźń ani względy ziemskie nie mogły mnie od Ciebie oderwać,
o dar pobożności, abym zawsze służył Twojemu Majestatowi z synowską miłością,
o dar bojaźni Bożej, abym lękał się grzechu, który Ciebie, o Boże, obraża.
Amen.
II Wprowadzenie (8 min)
- Poinformowanie uczniów, iż celem katechez będzie pochylenie się nad nauczaniem Papieża św. Jana Pawła II, zawartego w dokumentach Kościoła, które nazywają się encyklikami.
- Pytania rozeznające poziom wiedzy odbiorców: Gdzie i kiedy urodził się Papież? Kiedy miał miejsce pontyfikat św. Jana Pawła II? Co wiemy na temat nauczania św. Jana Pawła II? O czym uczył, w jaki sposób? Znane klasie homilie, przemówienia, teksty.
- Zaznaczenie pochodzenia św. Jana Pawła II i zaakcentowanie wpływu korzeni Papieża na kształt i kierunek jego pontyfikatu. Poinformowanie uczniów, że Jan Paweł II jest Patronem Małopolski i wielokrotnie nawiązywał w swoich przemówieniach do lat spędzonych w tym właśnie regionie - krótkie zaprezentowanie interaktywnej strony z biogramem, wspierając się życiorysem.
- Wyjaśnienie przez katechetę (w formie wykładowej) pojęcia encykliki i jej rangi (vide załącznik 1. konspektu).
- Przedstawienie encykliki w kontekście znaczenia Nauczycielskiego Urzędu Kościoła (vide załącznik 2. konspektu).
- Krótka charakterystyka wybranych encyklik w kontekście ich przynależności do czterech grup tematycznych (vide załącznik 3. konspektu).
- Omówienie pierwszej, programowej, encykliki „Redemptor hominis”, ze wskazaniem na fakt, iż jej treść w dużym stopniu wywodzi się z doświadczenia Kościoła krakowskiego. Włączenie materiału filmowego nawiązującego do tejże encykliki z cyklu filmów „Czytać, zrozumieć, działać”. Wskazanie uczniom pytań, na które odpowiedź powinni znaleźć w materiale filmowym: Jaki jest kontekst, data powstania (czy można wskazać przyczynę historyczno-społeczną powstania encykliki, na jakie pytania ona odpowiada)? Jakie jest przesłanie encykliki (o czym pisze Ojciec Święty?) i jej aktualność dzisiaj? Zapis do zeszytu powinien być realizowany, jako samodzielna notatka z materiału filmowego w kontekście powyższych pytań – parafraza lub cytaty.
- Przejście do grupy encyklik społecznych, z których dwie zostaną omówione na zajęciach w tym samym kluczu, co „Redemptor hominis”.
Laborem exercens
Sollicitudo rei socialis
IV Podsumowanie (5 min)
- Ukazanie encyklik papieża Jana Pawła II, jako bogactwa nauczania Kościoła, osadzonego na przełomie wieków, nawiązującego do papieskich korzeni.
- Podkreślenie uniwersalności/ponadczasowości tematów podejmowanych przez Ojca Świętego.
- Rozdanie uczniom uprzednio wydrukowanych definicji encykliki (można skorzystać również z załączonych: życiorysu, spisu encyklik wraz z datami oraz tabeli podziału tematycznego).
V Modlitwa (1 min.)
Pobierz scenariusz lekcji w wersji pdf.