Czasy rzymskie 1978-2005
Po wyborze, którego grono kardynałów dokonało 16 października 1978 roku, 22 dnia tego miesiąca odbyła się uroczysta inauguracja pontyfikatu. Wtedy też padły pamiętne słowa, stanowiące pewnego rodzaju program tego pontyfikatu: „Nie bójcie się, otwórzcie, otwórzcie na oścież drzwi Chrystusowi”.
Trzy miesiące po inauguracji pontyfikatu, w styczniu 1979 roku Jana Paweł II udał się w swoją pierwszą zagraniczną podróż: do Dominikany, Meksyku i na Wyspy Bahama. Tak rozpoczął swoje pielgrzymowanie, które miało stać się znakiem rozpoznawczym jego pasterzowania.
Trzy miesiące po inauguracji pontyfikatu, w styczniu 1979 roku Jana Paweł II udał się w swoją pierwszą zagraniczną podróż: do Dominikany, Meksyku i na Wyspy Bahama. Tak rozpoczął swoje pielgrzymowanie, które miało stać się znakiem rozpoznawczym jego pasterzowania.
Papież pielgrzym
Ojciec Święty Jan Paweł II był niewątpliwie najwięcej pielgrzymującym Papieżem w historii. W czasie swego pontyfikatu odbył 104 pielgrzymki międzynarodowe, odwiedzając 129 krajów na wszystkich kontynentach. Ponadto odbył ponad 140 podróży apostolskich na terenie Włoch. Głosząc naukę Chrystusa na całym świecie przemierzył łącznie ponad 1,5 miliona kilometrów.
Przemawiał do milionów ludzi, odwiedzał miejsca, w których nie był wcześniej żaden papież. Słynął ze znajomości wielu języków, dzięki której nawiązywał jeszcze lepszy kontakt z ludźmi różnych narodowości. Spotkania z Nim były dla wiernych wielkim wydarzeniem o charakterze niemalże mistycznym, często zmieniającym ich wewnętrznie na całe dalsze życie.
Przemawiał do milionów ludzi, odwiedzał miejsca, w których nie był wcześniej żaden papież. Słynął ze znajomości wielu języków, dzięki której nawiązywał jeszcze lepszy kontakt z ludźmi różnych narodowości. Spotkania z Nim były dla wiernych wielkim wydarzeniem o charakterze niemalże mistycznym, często zmieniającym ich wewnętrznie na całe dalsze życie.
Redemptor Hominis...
Rok 1979 przyniósł pierwszą encyklikę papieską „Redemptor hominis" (Odkupiciel człowieka), opublikowaną zaledwie pięć miesięcy po wyborze na Stolicę Piotrową. Pierwsza encyklika nowego papieża zwana jest także encykliką programową - wyznacza osie działalności pontyfikatu. Jan Paweł II stawia tu Chrystusa w centrum dziejów człowieka. W całości jest poświęcona sprawie człowieka, jego godności, zagrożeniom i prawom.
W wywiadzie udzielonym Vittorio Messoriniemu „Przekroczyć próg nadziei” Ojciec Święty powiedział: „Jej treść przyniosłem właściwe z sobą. Musiałem tylko niejako przepisać z pamięci i doświadczenia to, czym żyłem u progu pontyfikatu. Podkreślam to, ponieważ Encyklika stanowi potwierdzenie z jednej strony tradycji szkół teologicznych, z których wyszedłem, z drugiej zaś, stylu duszpasterstwa, do którego się odwołuję. Tajemnica Odkupienia jest tutaj widziana oczyma wielkiej odnowy człowieka i wszystkiego, co ludzkie. Tak to widział Sobór, zwłaszcza w „Gaudium et spes”.
Rok 1979 to także rok pierwszej z ośmiu pielgrzymek do Polski. W ramach audiencji środowych papież wygłosił cykl katechez, nazwanych katechezami o teologii ciała. Przedstawiane w latach 1979-1984 (z przerwami) katechezy o małżeństwie, a szerzej – o ludzkiej cielesności, tworzą podwaliny dla papieskiego nauczania o rodzinie.
Rok 1979 to także rok pierwszej z ośmiu pielgrzymek do Polski. W ramach audiencji środowych papież wygłosił cykl katechez, nazwanych katechezami o teologii ciała. Przedstawiane w latach 1979-1984 (z przerwami) katechezy o małżeństwie, a szerzej – o ludzkiej cielesności, tworzą podwaliny dla papieskiego nauczania o rodzinie.
„Człowiek nie może żyć bez miłości. Człowiek pozostaje dla siebie istotą niezrozumiałą, jego życie jest pozbawione sensu, jeśli nie objawi mu się Miłość, jeśli nie spotka się z Miłością, jeśli jej nie dotknie i nie uczyni w jakiś sposób swoją, jeśli nie znajdzie w niej żywego uczestnictwa. I dlatego właśnie Chrystus-Odkupiciel, jak to już zostało powiedziane, „objawia w pełni człowieka samemu człowiekowi”. To jest ów — jeśli tak wolno się wyrazić — ludzki wymiar Tajemnicy Odkupienia. Człowiek odnajduje w nim swoją właściwą wielkość, godność i wartość swego człowieczeństwa. Człowiek zostaje w Tajemnicy Odkupienia na nowo potwierdzony, niejako wypowiedziany na nowo. Stworzony na nowo!"
Jan Paweł II, „Redemptor Hominis"
Bogaty w miłosierdziu
W listopadzie 1980 roku została wydana druga encyklika „Bogaty w miłosierdziu” (Dives in misericordia). Doskonale widać w niej krakowskie korzenie Wojtyły. Miłosierdzie i walka o kult siostry Faustyny, a także postać Brata Alberta Chmielowskiego i przesłanie jego życia, choć nie są one wspominane w treści samej encykliki, to jej ton wyraźnie odnosi się do doświadczeń wyniesionych z ojczyzny.
Dives in Misericordia stanowi też dalsze zgłębianie tajemnicy Chrystusa zapoczątkowane w encyklice Redemptor Hominis. Objawienie tajemnicy miłosiernego Ojca – Miłosierdzie Boga jest jednym z najważniejszych przesłań pontyfikatu Jana Pawła II.
Dives in Misericordia stanowi też dalsze zgłębianie tajemnicy Chrystusa zapoczątkowane w encyklice Redemptor Hominis. Objawienie tajemnicy miłosiernego Ojca – Miłosierdzie Boga jest jednym z najważniejszych przesłań pontyfikatu Jana Pawła II.
Zamach
Pełen entuzjazmu czas początku bardzo obiecującego pontyfikatu przerwał zamach z 13 maja 1981 roku. W czasie audiencji na placu św. Piotra Jan Paweł II został ciężko ranny w wyniku postrzelenia, którego sprawcą był turecki zamachowiec Ali Ağca. Pomimo odniesionych poważnych ran życie papieża udało się uratować. On sam rok później udał się do Fatimy, aby podziękować Matce Bożej za ocalenie. Zamach został bowiem przeprowadzony w dniu i godzinie pierwszych objawień w Fatimie. Jan Paweł II uznał swoje ocalenie za dowód szczególnej opieki Maryi.
Komplikacje zdrowotne ograniczyły, ale nie przerwały intensywnej działalności papieża Polaka. Jeszcze we wrześniu 1981 roku Jan Paweł II opublikował kolejną encyklikę, tym razem o pracy ludzkiej (Laborem exercens). Natomiast w listopadzie wydał jedną ze swoich najważniejszych adhortacji apostolskich: Familiaris consortio, jako podsumowanie synodu biskupów na temat rodziny. W tym samy miesiącu mianował także kard. Josepha Ratzingera nowym prefektem Kongregacji Nauki Wiary, co zapoczątkowało ścisłą współpracę ówczesnego papieża i jego następcy.
Komplikacje zdrowotne ograniczyły, ale nie przerwały intensywnej działalności papieża Polaka. Jeszcze we wrześniu 1981 roku Jan Paweł II opublikował kolejną encyklikę, tym razem o pracy ludzkiej (Laborem exercens). Natomiast w listopadzie wydał jedną ze swoich najważniejszych adhortacji apostolskich: Familiaris consortio, jako podsumowanie synodu biskupów na temat rodziny. W tym samy miesiącu mianował także kard. Josepha Ratzingera nowym prefektem Kongregacji Nauki Wiary, co zapoczątkowało ścisłą współpracę ówczesnego papieża i jego następcy.
Rok Święty
Rok 1983 przyniósł promulgację nowego „Kodeksu Prawa Kanonicznego” oraz kolejną pielgrzymkę do Polski (w trudnych warunkach stanu wojennego). To także spotkanie z zamachowcem, który próbował pozbawić życia papieża: 27 grudnia Jan Paweł II odwiedził w rzymskim więzieniu Ali Ağcę.
Był to także wyjątkowy rok dla całego Kościoła. Papież ogłosił bowiem rok jubileuszowy z okazji 1950. rocznicy odkupieńczej śmierci Chrystusa. Jubileusz ten obchodzono od 25 marca 1983 roku do 22 kwietnia 1984. Pod sam koniec tych obchodów odbyło się w Rzymie pierwsze spotkanie dla młodzieży, które można uznać za początek Światowych Dni Młodzieży – kolejnej ważnej inicjatywy papieża Polaka. Są to spotkania młodych ludzi, którzy co roku spotykają się w swoich diecezjach, a co kilka lat gromadzą się wspólnie z papieżem w wybranym miejscu na świecie.
Był to także wyjątkowy rok dla całego Kościoła. Papież ogłosił bowiem rok jubileuszowy z okazji 1950. rocznicy odkupieńczej śmierci Chrystusa. Jubileusz ten obchodzono od 25 marca 1983 roku do 22 kwietnia 1984. Pod sam koniec tych obchodów odbyło się w Rzymie pierwsze spotkanie dla młodzieży, które można uznać za początek Światowych Dni Młodzieży – kolejnej ważnej inicjatywy papieża Polaka. Są to spotkania młodych ludzi, którzy co roku spotykają się w swoich diecezjach, a co kilka lat gromadzą się wspólnie z papieżem w wybranym miejscu na świecie.
Apostołowie Słowian
W roku 1985 papież opublikował czwartą encyklikę „Apostołowie Słowian” (Slavorum apostoli) o ewangelizacyjnej działalności św. Cyryla i Metodego. Jesienią tego roku odbyło się Nadzwyczajne Zgromadzenie Synodu Biskupów w dwudziestą rocznicę zakończenia Soboru Watykańskiego II.
Rok 1986 to publikacja kolejnej encykliki – o Duchu Świętym (Dominum et Vivificantem). 13 kwietnia tego roku miała miejsce historyczna wizyta w rzymskiej synagodze – po raz pierwszy biskup Rzymu odwiedził społeczność żydowską w jej świątyni. Natomiast 27 października z inicjatywy papieża, w ramach obchodów Światowego Dnia Modlitwy o Pokój, w Asyżu odbyło się modlitewne spotkanie przedstawicieli różnych wyznań i religii. Inicjatywa ta na stałe wpisała się w papieski kalendarz, stając się także inspiracją do wydarzeń lokalnych.
Rok 1986 to publikacja kolejnej encykliki – o Duchu Świętym (Dominum et Vivificantem). 13 kwietnia tego roku miała miejsce historyczna wizyta w rzymskiej synagodze – po raz pierwszy biskup Rzymu odwiedził społeczność żydowską w jej świątyni. Natomiast 27 października z inicjatywy papieża, w ramach obchodów Światowego Dnia Modlitwy o Pokój, w Asyżu odbyło się modlitewne spotkanie przedstawicieli różnych wyznań i religii. Inicjatywa ta na stałe wpisała się w papieski kalendarz, stając się także inspiracją do wydarzeń lokalnych.
„Wedle świadectwa początku, Bóg w tajemnicy stworzenia objawił siebie samego jako Wszechmoc, która jest Miłością. Równocześnie objawił człowiekowi, że jako „obraz i podobieństwo” swego Stwórcy zostaje wezwany, aby uczestniczył w prawdzie i miłości. Uczestnictwo to oznacza życie w zjednoczeniu z Bogiem, które jest „życiem wiecznym”. Człowiek jednakże, pod wpływem „ojca kłamstwa”, oderwał się od tego uczestnictwa. W jakiej mierze? Z pewnością nie jest to miara grzechu czystego ducha, miara grzechu szatana. Duch ludzki nie jest zdolny do takiej miary. W samym opisie Księgi Rodzaju łatwo dostrzec różnicę skali pomiędzy „tchnieniem zła” ze strony tego, który „grzeszy (trwa w grzechu) od początku” (1 J 3, 8), i który już „został osądzony” (J 16, 11), a złem nieposłuszeństwa ze strony samego człowieka".
Jan Paweł II, „Dominum et vivificantem"
Wy jesteście nadzieją świata!
Niezwykle ważne miejsce w pontyfikacie Jana Pawła II zajmowały Światowe Dni Młodzieży. Po raz pierwszy Ojciec Święty zaprosił młodych całego świata do Rzymu. Ci odpowiedzieli z radością. Te wyjątkowe, modlitewne spotkania młodych które zapoczątkował papież z Wadowic mają swoją kontynuację do dzisiaj. Odbywają się co dwa, trzy lub cztery lata na szczeblu międzynarodowym.
kolejne Światowe Dni Młodzieży po Rzymie odbyły się:
- w Buenos Aires (Argentyna) w 1988 roku pod hasłem: Myśmy poznali i uwierzyli miłości, jaką Bóg ma ku nam (1 J 4, 16)
- w Santiago de Compostela (Hiszpania) w 1989 roku pod hasłem: Jam jest Drogą i Prawdą, i Życiem (J 14,6)
- w Częstochowie (Polska) w 1991 roku pod hasłem: Otrzymaliście Ducha przybrania za synów (Rz 8,15)
- w Denver (USA) w 1993 roku pod hasłem: Ja przyszedłem po to, aby (owce) miały życie i miały je w obfitości (J 10,10)
- w Manili (Filipiny) w 1995 roku pod hasłem: Jak Ojciec mnie posłał, tak i Ja was posyłam (J 20,21)
- w Paryżu (Francja) w 1997 roku pod hasłem: Nauczycielu, gdzie mieszkasz? Chodźcie, a zobaczycie (J 1,38-39)
- w Rzymie (Włochy) w 2000 roku pod hasłem: A słowo stało się Ciałem i zamieszkało wśród nas (J 1,14)
- w Toronto (Kanada) w 2002 roku pod hasłem: Wy jesteście solą dla ziemi... Wy jesteście światłem świata (Mt 5,13-14)
- w Kolonii (Niemcy) w 2005 z papieżem Benedyktem XVI, pod hasłem: Przybyliśmy oddać Mu pokłon (Mt 2,2)
- w Sydney (Australia) w 2008 roku z papieżem Benedyktem XVI, pod hasłem: Duch Święty zstąpi na was, otrzymacie Jego moc i będziecie moimi świadkami (Dz 1,8)
- w Madrycie (Hiszpania) w 2011 roku z papieżem Benedyktem XVI, pod hasłem: Zakorzenieni i zbudowani na Chrystusie, mocni w wierze (por. Kol 2,7)
- w Rio de Janeiro (Brazylia) w 2013 roku z papieżem Franciszkiem, pod hasłem: Idźcie i nauczajcie wszystkie narody (Mt 28,19)
- w Krakowie (Polska) w 2016 roku z papieżem Franciszkiem, pod hasłem: Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią (Mt 5,7)
- w Panamie (Panama) w 2019 roku z papieżem Franciszkiem, pod hasłem: Oto Ja, służebnica Pańska, niech Mi się stanie według twego słowa! (Łk 1,38)
Przesłanie encyklik
Kolejne lata w działalności Jana Pawła II przynoszą kolejne, bardzo ważne encykliki. Rok 1987 to rok dwóch encyklik: „Matka Odkupiciela” (Redmptoris Mater) oraz encykliki społecznej „Sollicitudo rei socialis".
Encyklika „Matka Odkupiciela” podejmuje niezwykle istotny wątek duchowości maryjnej – tak istotnej dla całego życia Jana Pawła II. Papież od najmłodszych lat był głęboko zanurzony w kulcie do Najświętszej Panny – szkaplerz karmelitański, zawołanie „Totus Tuus”, wreszcie związek pontyfikatu z objawieniami fatimskimi – wszystkie te elementy świadczyły o szczerym zawierzeniu Maryi.
„Troska społeczna” to siódma encyklika Jana Pawła II wydana 30 grudnia 1987 r. Ojciec Święty po raz kolejny podejmuje problem nierówności społecznych i dróg uzdrowienia tej sytuacji. Wyraża pochwałę dla encykliki swego poprzednika, która poprzez swą formę i treść – otwartość, szerokie horyzonty i istotny wkład w nauki społeczne – realizowała postulaty posoborowej odnowy.
W wydanej 7 grudnia 1990 roku encyklice „Redemptoris missio” papież dzieli się przede wszystkim osobistym doświadczeniem. Jego cały pontyfikat przeniknięty był działalnością misyjną – 104 podróże apostolskie, ponad 130 krajów, które odwiedził. Był głęboko przeświadczony o potrzebie głoszenie Chrystusa całemu światu, ponieważ tylko w Nim człowiek może odnaleźć pełnię wolności.
Encyklika „Matka Odkupiciela” podejmuje niezwykle istotny wątek duchowości maryjnej – tak istotnej dla całego życia Jana Pawła II. Papież od najmłodszych lat był głęboko zanurzony w kulcie do Najświętszej Panny – szkaplerz karmelitański, zawołanie „Totus Tuus”, wreszcie związek pontyfikatu z objawieniami fatimskimi – wszystkie te elementy świadczyły o szczerym zawierzeniu Maryi.
„Troska społeczna” to siódma encyklika Jana Pawła II wydana 30 grudnia 1987 r. Ojciec Święty po raz kolejny podejmuje problem nierówności społecznych i dróg uzdrowienia tej sytuacji. Wyraża pochwałę dla encykliki swego poprzednika, która poprzez swą formę i treść – otwartość, szerokie horyzonty i istotny wkład w nauki społeczne – realizowała postulaty posoborowej odnowy.
W wydanej 7 grudnia 1990 roku encyklice „Redemptoris missio” papież dzieli się przede wszystkim osobistym doświadczeniem. Jego cały pontyfikat przeniknięty był działalnością misyjną – 104 podróże apostolskie, ponad 130 krajów, które odwiedził. Był głęboko przeświadczony o potrzebie głoszenie Chrystusa całemu światu, ponieważ tylko w Nim człowiek może odnaleźć pełnię wolności.
Wolna ojczyzna
W czerwcu 1991 roku Ojciec Święty przybył do Polski. Mimo, że była to już czwarta pielgrzymka do Ojczyzny, była to przede wszystkim pierwsza pielgrzymka do wolnej Polski, po upadku komunizmu. W tym samym roku ukazała się encyklika „Centesimus Annus" wydana w setną rocznicę encykliki Rerum novarum, papieża Leona XIII. Czas jej wydania – 1.05.1991 r. – jest okresem głębokich przemian, nie tylko w Europie środkowo wschodniej, ale w całym ówczesnym świecie. Zmiany jakie zaczęły zachodzić po upadku muru berlińskiego – zmiany społeczne, ekonomiczne, kulturowe – na to wszystko Ojciec Święty pragnie rzucić światło nauczania Kościoła.
Mając osobiste doświadczenie systemu komunistycznego Papież otwarcie i odważnie krytykuje ten ustrój. Wskazuje, że już jego poprzednik pisał o konieczności upadku socjalizmu, który w swoich założeniach popełniał podstawowy błąd: traktował człowieka wyłącznie jako cząstkę organizmu, całkowicie mu podporządkowaną. Nie dostrzegając wartości i potencjału jednostki pogwałcał jej prawa, a niesprawność systemu gospodarczego i ateizm musiały w końcu doprowadzić do załamania się i upadku tej ideologii.
Mając osobiste doświadczenie systemu komunistycznego Papież otwarcie i odważnie krytykuje ten ustrój. Wskazuje, że już jego poprzednik pisał o konieczności upadku socjalizmu, który w swoich założeniach popełniał podstawowy błąd: traktował człowieka wyłącznie jako cząstkę organizmu, całkowicie mu podporządkowaną. Nie dostrzegając wartości i potencjału jednostki pogwałcał jej prawa, a niesprawność systemu gospodarczego i ateizm musiały w końcu doprowadzić do załamania się i upadku tej ideologii.
Blask prawdy
W 1992 roku Jan Paweł II podpisał nowy „Katechizm Kościoła Katolickiego”. W tym samym roku papież przeszedł poważną operację usunięcia fragmentu jelita grubego, w którym znajdował się guz. 1993 rok to rok ogłoszenia dziesiątej encykliki „Blask prawdy” (Veritatis splendor), poświęconej zagadnieniom uniwersalności norm moralnych.
W encyklice „Blask prawdy" Papież wskazuje, że jedynie w świetle relacji z Chrystusem człowiek może odkryć kim naprawdę jest, a dzięki temu realizować swoje powołanie w świecie.
„Veritatis Splendor” stanowi odpowiedź na niepokój moralny, dotykający współczesnego człowieka. Według Papieża myślenie nowożytne zastąpiło prawdę wolnością – uznając ją za wartość nadrzędną. To ona zaczęła kreować rzeczywistość. W wyniku tego zatarta została granica miedzy dobrem i złem, a prawda została uznana za narzędzie opresji i przemocy. Takie przewartościowanie wszelkich wartości w konsekwencji prowadzić musi do nihilizmu i upadku kultury.
W encyklice „Blask prawdy" Papież wskazuje, że jedynie w świetle relacji z Chrystusem człowiek może odkryć kim naprawdę jest, a dzięki temu realizować swoje powołanie w świecie.
„Veritatis Splendor” stanowi odpowiedź na niepokój moralny, dotykający współczesnego człowieka. Według Papieża myślenie nowożytne zastąpiło prawdę wolnością – uznając ją za wartość nadrzędną. To ona zaczęła kreować rzeczywistość. W wyniku tego zatarta została granica miedzy dobrem i złem, a prawda została uznana za narzędzie opresji i przemocy. Takie przewartościowanie wszelkich wartości w konsekwencji prowadzić musi do nihilizmu i upadku kultury.
5 milionów młodych ludzi na ŚDM w Manili
W 1995 roku Światowe Dni Młodzieży odbyły się w Manili na Filipinach, gromadząc ok. pięć milionów uczestników. Było to największe dotychczas spotkanie młodych z Janem Pawłem II.
W tym samym roku Jan Paweł II podpisał także dwie kolejne encykliki – o wartości i nienaruszalności życia ludzkiego (Evangelium vitae) oraz o działalności ekumenicznej Kościoła (Ut unum sint). W maju papież na krótko odwiedził swoją ojczyznę, przy okazji pielgrzymki do Czech.
W tym samym roku Jan Paweł II podpisał także dwie kolejne encykliki – o wartości i nienaruszalności życia ludzkiego (Evangelium vitae) oraz o działalności ekumenicznej Kościoła (Ut unum sint). W maju papież na krótko odwiedził swoją ojczyznę, przy okazji pielgrzymki do Czech.
W „Evangelium vitae” Jan Paweł II kładzie akcent na ukazanie ogromu piękna i wartości, jakie kryje życie. Nie jest to jednak naiwne patrzenie na rzeczywistość, ale pełne realizmu. Pełnia optymizmu i nadziei obecnych w nauczaniu Papieża wypływa z przylgnięcia do Ewangelii, z której wypływa życie. To obecność Boga w życiu człowieka stanowi o jego ogromnej wartości i nadaje mu sens.
Encyklika „Ut unum sint” („Aby byli jedno”) jest kolejnym przejawem dążeń Jana Pawła II do realizacji założeń Soboru Watykańskiego II. Na pierwszy plan wysuwa się jedność chrześcijaństwa i otwarcie się Kościoła na świat. Ojciec Święty wskazuje na ekumenizm jako jedną z najważniejszych aktywności Kościoła, jego misję będącą wypełnieniem posłannictwa Chrystusa: „Idźcie na cały świat!”. Każdy chrześcijanin, nie tylko katolik, jest powołany do głoszenia Zmartwychwstałego.
Encyklika „Ut unum sint” („Aby byli jedno”) jest kolejnym przejawem dążeń Jana Pawła II do realizacji założeń Soboru Watykańskiego II. Na pierwszy plan wysuwa się jedność chrześcijaństwa i otwarcie się Kościoła na świat. Ojciec Święty wskazuje na ekumenizm jako jedną z najważniejszych aktywności Kościoła, jego misję będącą wypełnieniem posłannictwa Chrystusa: „Idźcie na cały świat!”. Każdy chrześcijanin, nie tylko katolik, jest powołany do głoszenia Zmartwychwstałego.
„Życie nosi w sobie niezatarty zapis swojej prawdy. Człowiek, przyjmując dar Boży, powinien dążyć do zachowania życia w tej prawdzie, która należy do samej istoty życia. Oderwać się od niej znaczy skazać samego siebie na egzystencję pozbawioną znaczenia i nieszczęśliwą, a w konsekwencji stać się wręcz zagrożeniem dla istnienia innych, jako że zostają zniesione bariery, które gwarantują poszanowanie i obronę życia w każdej sytuacji".
Jan Paweł II, „Evangelium Vitae"
Dar i tajemnica
W 1996 roku, w 50. rocznicę święceń kapłańskich Jana Pawła II ukazała się bardzo osobista książka „Dar i tajemnica”, opisująca nie tylko historię jego powołania, ale także lata młodzieńcze spędzone w Wadowicach i Krakowie. Pisał w niej:
„Moje przygotowanie seminaryjne do kapłaństwa zostało poniekąd zaantycypowane, uprzedzone. W jakimś sensie przyczynili się do tego moi Rodzice w domu rodzinnym, a zwłaszcza mój Ojciec, który wcześnie owdowiał. Matkę straciłem jeszcze przed Pierwsza Komunia św. w wieku 9 lat i dlatego mniej ja pamiętam i mniej jestem świadom jej wkładu w moje wychowanie religijne, a był on z pewnością bardzo duży. Po jej śmierci, a następnie po śmierci mojego starszego Brata, zostaliśmy we dwójkę z Ojcem. Mogłem na co dzień obserwować jego życie, które było życiem surowym. Z zawodu był wojskowym, a kiedy owdowiał, stało się ono jeszcze bardziej życiem ciągłej modlitwy. Nieraz zdarzało mi się budzić w nocy i wtedy zastawałem mojego Ojca na kolanach, tak jak na kolanach widywałem go zawsze w kościele parafialnym. Nigdy nie mówiliśmy z sobą o powołaniu kapłańskim, ale ten przykład mojego Ojca był jakimś pierwszym domowym seminarium".
2000 lat chrześcijaństwa
Rok 2000 to drugi rok jubileuszowy ogłoszony przez Jana Pawła II, tym razem z okazji wejścia Kościoła w III tysiąclecie. Jubileusz trwał od 24 grudnia 1999 roku do 6 stycznia 2001 roku. Częścią jubileuszowych obchodów była pielgrzymka papieża do Ziemi Świętej, do miejsc związanych z historią zbawienia.
W 2003 roku opublikowany został „Tryptyk rzymski” – jedyne dzieło poetyckie, które wyszło spod pióra polskiego papieża. W tym samym roku ukazała się także ostatnia, czternasta encyklika Jana Pawła II: o Eucharystii w życiu Kościoła (Ecclesia de Eucharistia).
W 2003 roku opublikowany został „Tryptyk rzymski” – jedyne dzieło poetyckie, które wyszło spod pióra polskiego papieża. W tym samym roku ukazała się także ostatnia, czternasta encyklika Jana Pawła II: o Eucharystii w życiu Kościoła (Ecclesia de Eucharistia).
Ostatnia podróż apostolska
W sierpniu 2004 roku Jan Paweł II udał się w swoją ostatnią, sto czwartą zagraniczną podróż – do Lourdes we Francji. Pobyt papieża w tym wyjątkowym miejscu był wyrazem solidarności z ludźmi chorymi, Jego osobistym świadectwem cierpienia. Wielu oceniających pontyfikat Papieża Polaka uznało tę pielgrzymkę za jedną z najważniejszych podróży apostolskich Ojca Świętego.
Cierpienie ma sens
Stan zdrowia Jana Pawła II zaczął się stopniowo pogarszać na przełomie stycznia i lutego 2005 roku. Kolejne interwencje medyczne nie przyniosły znaczącej poprawy. Za pośrednictwem mediów cały świat mógł uczestniczyć w ostatniej papieskiej katechezie na temat cierpienia i umierania. Szczególnie przejmujące okazały się być uroczystości Triduum Paschalnego, w których Jan Paweł II nie mógł już osobiście uczestniczyć, a jedynie łączył się w wiernymi duchowo ze swojej prywatnej kaplicy.
W wielkanocną środę 30 marca papież po raz ostatni ukazał się wiernym, którzy w porze audiencji generalnej zgromadzili się na placu św. Piotra. Nie był jednak w stanie wypowiedzieć nawet słów błogosławieństwa. Wierni zaczęli się więc gromadzić się i czuwać na placu św. Piotra, aby towarzyszyć umierającemu papieżowi. Obecni przy papieżu przekazują jedne z jego ostatnich słów, skierowane do przybyłych na plac: „Szukałem was, a teraz wy przyszliście do mnie. Dziękuję wam za to”.
„...powrócił do Domu Ojca”
Papież Jana Paweł II odszedł do domu Ojca w sobotę 2 kwietnia 2005 roku. Wtedy zakończył się jego pontyfikat, trwający 26 lat, 5 miesięcy i 17 dni. Był to trzeci najdłużej trwający pontyfikat w historii Kościoła. Zmarł w wigilię święta Bożego Miłosierdzia, które sam ustanowił na podstawie objawień otrzymanych przez s. Faustynę Kowalską.
Już w czasie pogrzebu Jana Pawła II, który odbył się na placu św. Piotra 8 kwietnia, wierni wznosili okrzyki i przygotowali transparenty z włoskim napisem „santo subito!” (święty natychmiast). Odpowiadając na to wyrażenie woli przez wiernych następca Jana Pawła II papież Benedykt XVI skrócił wymagany do rozpoczęcia procesu beatyfikacyjnego czas oczekiwania – według kościelnych przepisów taki proces może się rozpocząć najwcześniej pięć lat po śmierci kandydata na ołtarze.
Już w czasie pogrzebu Jana Pawła II, który odbył się na placu św. Piotra 8 kwietnia, wierni wznosili okrzyki i przygotowali transparenty z włoskim napisem „santo subito!” (święty natychmiast). Odpowiadając na to wyrażenie woli przez wiernych następca Jana Pawła II papież Benedykt XVI skrócił wymagany do rozpoczęcia procesu beatyfikacyjnego czas oczekiwania – według kościelnych przepisów taki proces może się rozpocząć najwcześniej pięć lat po śmierci kandydata na ołtarze.
święty...
Po niezwłocznym rozpoczęciu wymaganego przez prawo procesu i zatwierdzeniu potrzebnego cudu 1 maja 2011 roku Jan Paweł II został ogłoszony błogosławionym. Uroczystość odbyła się w Rzymie, na placu św. Piotra i przewodniczył jej papież Benedykt XVI. Na datę liturgicznego wspomnienia bł. Jana Pawła II wybrano dzień 22 października, czyli rocznicę inauguracji pontyfikatu. Natomiast 27 kwietnia 2014 roku papież Franciszek, w obecności papieża seniora Benedykta XVI ogłosił Jana Pawła II świętym Kościoła katolickiego. Razem z papieżem Polakiem został wtedy kanonizowany papież Jan XXIII.
