Polityka Gromadzenia Zbiorów

Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach z siedzibą w Wadowicach, przy ulicy Kościelnej 7 (34-100 Wadowice), jest instytucją kultury powołaną do istnienia w dniu 12 kwietnia 2010 roku, prowadzoną przez następujące podmioty: Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Województwo Małopolskie, Gminę Wadowice i Archidiecezję Krakowską. Muzeum jest wpisane do rejestru instytucji kultury, pod numerem RIK 26/10, prowadzonego przez Województwo Małopolskie i posiada osobowość prawną.

Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach to niewątpliwie pierwsze w Polsce, a także jedno z nielicznych na świecie nowoczesnych Muzeów narracyjnych, zakorzenionych lokalnie, rozpoznawalne globalnie. Ma ono charakter typowo biograficzny, ukazany w atrakcyjny i nowoczesny sposób. Prezentowane eksponaty są częścią emocjonalnej opowieści, budowanej przez różnorodne środki wyrazu, tj.: tekst, film, dźwięk, grafikę i scenografię. Odnoszą się do wszystkich aspektów życia, działalności, nauczania i duchowego dorobku Karola Wojtyły – papieża Jana Pawła II. Przybliża kolejnym pokoleniom dziedzictwo Jana Pawła II, Jego Rodziny i przyjaciół z młodości.

Zgodnie z zapisami § 3 Statutu Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach celem działalności Muzeum są: „upamiętnianie, zachowanie i upowszechnianie dziedzictwa i przesłania życia oraz pontyfikatu Ojca Świętego Jana Pawła II”. Z kolei do zakresu działania Muzeum zgodnie z § 4 Statutu należy: „gromadzenie, przechowywanie, naukowe opracowywanie, udostępnianie i upowszechnianie pamiątek po osobie Karola Wojtyły oraz materiałów audiowizualnych, fotograficznych, materiałów rękopiśmiennych związanych z życiem i działalnością Ojca Świętego Jana Pawła II”. Ponadto Muzeum: „gromadzi, przechowuje i udostępnia dzieła sztuki inspirowane osobą Ojca Świętego Jana Pawła II”.

Misją Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach jest: „upamiętnianie i upowszechnianie wiedzy na temat życia oraz nauczania Ojca Świętego Jana Pawła II, którego pontyfikat i przesłanie zajmuje wyjątkowe miejsce w polskim dziedzictwie narodowym. Muzeum stara się ukazywać kolejnym pokoleniom osobę Jana Pawła II jako wzór człowieka szlachetnego, mądrego, otwartego na innych ludzi, cieszącego się autorytetem i szacunkiem. Misja Muzeum obejmuje również wspieranie rodziny jako podstawowej, niezastąpionej wspólnoty kształtującej tożsamość człowieka, jego system wartości i postawę obywatelską, a także czynne uczestnictwo w budowie społeczeństwa opartego na wartościach chrześcijańskich”.

Polityka Gromadzenia Zbiorów ma na celu wskazanie obszarów działania oraz zasad, które pomagają w gromadzeniu, rozwijaniu i poszerzaniu kolekcji oraz opiece nad zbiorami - w ścisłym związku z zapisami misji Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach.

Gromadzenie zbiorów Muzeum odbywa się na podstawie aktów prawnych obowiązujących w Polsce i wewnętrznych regulacji prawnych Muzeum oraz z poszanowaniem etyki ICOM.

Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach znajduje się przy ul. Kościelnej 7 w Wadowicach, w kamienicy z II poł. XIX wieku (ok. 1870 rok), wybudowanej przez Seweryna Kurowskiego (1839-1889), powstańca styczniowego, znanego wadowickiego aptekarza, długoletniego radnego i wiceburmistrza miasta. W 1911 roku trzecim z kolei właścicielem kamienicy przy wadowickim rynku został Chiel Bałamuth (1872-1942), żydowski kupiec, prezes Kahału i radny miasta. W okresie międzywojennym prowadził on na parterze kamienicy sklep pod nazwą „SKŁAD TOWARÓW – DOM HANDLOWY”, w którym sprzedawał m.in. artykuły szkolne, biurowe, techniczne i elektryczne, a znajdujące się na I piętrze mieszkania wynajmował mieszkańcom miasta. Pod koniec 1918 lub na początku 1919 roku zamieszkała w tej kamienicy rodzina Wojtyłów: Emilia z Kaczorowskich Wojtyłowa (1884-1929) i Karol Wojtyła senior (1879-1941), służący w 12. pułku piechoty w Wadowicach oraz ich pierworodny syn Edmund (1906-1932), późniejszy lekarz. Wynajmowali dwa pokoje wraz z kuchnią, przez którą prowadziło wejście do skromnie urządzonego mieszkania. To w nim, niespełna rok później, 18 maja 1920 roku, urodził się Karol Józef Wojtyła (1920-2005), papież Jan Paweł II. W tym miejscu spędził pierwsze 18 lat życia.

Kiedy 16 października 1978 roku ks. kard. Karol Wojtyła został wybrany na Stolicę Piotrową, zainteresowanie osobą Papieża Polaka w naturalny sposób zwróciło uwagę turystów, pielgrzymów i dziennikarzy na miejsce Jego narodzin oraz na wszelkie zachowane pamiątki z wadowickiego okresu Jego życia. Każdy bowiem, kto odwiedzał Wadowice, chciał choć na moment wejść do dawnego mieszkania Rodziny Wojtyłów, a przede wszystkim zobaczyć pokój narodzin papieża. Liczba przybywających z Polski, jak i z zagranicy stale wzrastała, stąd narodził się pomysł, by utworzyć w tym miejscu Muzeum ze stałą ekspozycją. Kilkuletnie starania ks. kard. Franciszka Macharskiego, metropolity krakowskiego oraz ks. dra Edwarda Zachera, wadowickiego proboszcza, katechety Karola Wojtyły, o oddanie do dyspozycji Archidiecezji Krakowskiej mieszkania zajmowanego dawniej przez Wojtyłów, a wówczas przez lokatorów - Państwo Putyrów, zostały zwieńczone sukcesem.

18 maja 1984 roku, w 64. rocznicę urodzin Papieża, nastąpiło uroczyste otwarcie Muzeum. Działało ono wówczas (do 2010 roku) jako jednostka Archidiecezji Krakowskiej, czyli Muzeum kościelne. Opieką nad nim i jego zbiorami zajęły się siostry nazaretanki z Wadowic. Aranżację wystawy wykonano według projektu prof. Marka Rostworowskiego.

Początkowo zainteresowania kolekcjonerskie założycieli Muzeum ogniskowały się przede wszystkim wokół przedmiotów i pamiątek osobistych należących do Karola Wojtyły – Jana Pawła II oraz rodziny Wojtyłów. Pierwszymi nabytkami Muzeum stały się m.in.: nielicznie zachowane meble, porcelanowa zastawa stołowa, pojemniki kuchenne, szaty liturgiczne, elementy ubioru papieża, fotografie, rękopisy, dokumenty, korespondencja, numizmaty itp. Zbiór ten był jednak w znacznym stopniu przypadkowy i fragmentaryczny, przekazywany społecznie przez prywatnych darczyńców (m.in. szkolnych kolegów, nauczycieli, znajomych i przyjaciół ze środowiska wadowickiego i krakowskiego) oraz rodziny zaprzyjaźnione z Karolem Wojtyłą (m.in. rodzina Kotlarczyków, Skowronków). Od samego początku „sercem” Muzeum było autentyczne mieszkanie Wojtyłów. To ono stanowiło i nadal stanowi o wyjątkowości i niepowtarzalności tego miejsca na skalę światową.

W początkach lat 90. XX wieku, wraz ze wzrostem liczby eksponatów, Muzeum nabrało charakteru wystawy biograficznej. Powiększono też jego powierzchnię o kolejne przyległe dwa pomieszczenia na piętrze. Godną uznania pracę nad systematycznym gromadzeniem zbiorów wykonała siostra Magdalena Strzelecka, długoletni kustosz Muzeum (1997-2010).

Nowy impuls w rozwoju zbiorów muzealnych rozpoczął się w 2010 roku, kiedy zmieniła się dotychczasowa struktura organizacyjna tej placówki. Utworzono wtedy instytucję kultury pod nazwą Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach. Równocześnie przystąpiono do generalnego remontu kamienicy z myślą o otwarciu nowej multimedialnej wystawy. Projekt przebudowy powierzono pracowni architektonicznej Kłaput Project – Barbary i Jarosława Kłaputów.

Tworzenie nowej, powiększonej, wystawy wymagało zgromadzenia dodatkowych obiektów muzealnych. Rozpoczął się wówczas proces poszerzania i uzupełniania dotychczas zgromadzonej kolekcji o nowe artefakty. Nawiązano współpracę z licznymi instytucjami krajowymi i zagranicznymi (m.in. z Archidiecezją Krakowską, Kapitułą Metropolitalną na Wawelu, Muzeum Archidiecezjalnym w Krakowie, Ośrodkiem Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II w Rzymie). W tym miejscu należy podkreślić ogromną rolę ks. kardynała Stanisława Dziwisza. Dzięki Jego życzliwości i zaangażowaniu trafiły do nas obiekty, które mają nie tylko wartość muzealną o wymiarze historycznym i materialnym, lecz posiadają także walor duchowy i uniwersalny. W efekcie tych działań do zbiorów Muzeum pozyskano najcenniejsze przedmioty należące do rodziny Wojtyłów (m.in. złoty medalion z czterolistną koniczyną – własność mamy Papieża – Emilii, jej srebrną torebkę) i Karola Wojtyły – Jana Pawła II (m.in. srebrny pektorał z roku jubileuszowego, elementy ubioru, sprzęt narciarski i inne przedmioty używane w czasie górskich wędrówek).

Najbardziej poruszające pamiątki dotyczą zamachu na życie Jana Pawła II (autentyczny pistolet Alego Agcy, garnitur papieskiego ochroniarza Francesco Pasanisiego splamiony krwią Ojca Świętego, obraz Matki Bożej Częstochowskiej, będący „świadkiem” zamachu na papieża, a także wyposażenie pokoju szpitalnego Polikliniki Gemelli). Równie emocjonalne są artefakty związane z odejściem papieża do Domu Ojca w 2005 roku (m.in. Pismo Święte, które w ostatnich dniach życia Jana Pawła II czytała mu s. Tobiana Sobótka, zegar z papieskich apartamentów, zatrzymany przez ks. kard. Stanisława Ryłko w godzinę Jego śmierci – 21.37 czy ornaty kardynałów obecnych podczas papieskiego pogrzebu).

W 2017 roku zbiory muzealne wzbogaciły się o niezwykle cenne przedmioty – osobiste pamiątki przekazane przez emerytowanego papieża Benedykta XVI (m.in. pierścienie, które otrzymał w darze od Jana Pawła II, listy i fotografie). W latach 2018-2019 instytucja pozyskała bogate zbiory filatelistyczne o tematyce papieskiej (ponad 6 tys. sztuk) i zbiory numizmatyczne (ok. 500 sztuk,
w tym 100 sztuk autorstwa wybitnych polskich medalierów).

Obecnie zbiory Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach  liczą 10.682 szt. muzealiów i 186 szt. depozytów (stan na 30 czerwca 2023 roku).

Do zbiorów muzealnych przyjmowane są: 

• pojedyncze obiekty,
• grupy obiektów,
• kolekcje.

Zgodnie z przyjętą systematyką odpowiadającą specyfice poszczególnych zbiorów, jak również z biograficznym charakterem Muzeum, w którym trzon kolekcji, poza pamiątkami po Ojcu Świętym, tworzą fotografie, dokumenty i przedmioty codziennego użytku z epoki, całość zbiorów Muzeum jest uszeregowana i ewidencjonowana w ramach następujących ksiąg inwentarzowych (oddzielnie dla osobnych rodzajów muzealiów i według kryteriów tworzywa):

• Archiwalia,
• Audio-Wizualne,
• Inne,
• Numizmaty,
• Paramenty,
• Sztuka.

Powyższy podział i przekształcenia w strukturze kolekcji Muzeum został wprowadzony Zarządzeniem Dyrektora Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach nr 38/2020, z dnia 8 września 2020 r., w sprawie wprowadzenia „Regulaminu zasad ewidencjonowania i ruchu dzieł w Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach” (Zarządzenie to zostało zastąpione Zarządzeniem wewnętrznym nr 19/2022 z dnia 6 maja 2022 r. w sprawie wprowadzenia „Regulaminu zasad ewidencjonowania i ruchu dzieł w Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach”).

ARCHIWALIA – zespół obiektów materialnych wytworzonych na papierze. Zasadniczy trzon stanowi kolekcja fotografii (dokumentująca poszczególne etapy życia Karola Wojtyły - Jana Pawła II: okres wadowicki [1920-1938], okres krakowski [1938-1978], okres rzymski-pontyfikat [1978-2005]; wielokulturową społeczność Wadowic i ziemi wadowickiej, w tym społeczność żydowską okresu międzywojennego) oraz kolekcja dokumentów (m.in. świadectwa, dyplomy szkolne, dyplomy przyjęć do organizacji i stowarzyszeń kościelnych i świeckich, biogramy itp.). Najważniejszą ich cechą jest wartość dokumentalno-historyczna i naukowa.

Część zbiorów archiwalnych to wspomnienia, relacje, osobiste zapiski i odręczne notatki zarówno Karola Wojtyły, jak i o Karolu Wojtyle – Janie Pawle II, najbliższych członków Jego rodziny i wadowickiej społeczności.

W skład archiwaliów wchodzi również bogata korespondencja (niemal w całości z okresu pontyfikatu, w tym trzy cenne listy Jana Pawła II adresowane do kardynała Josepha Ratzingera z lat 1992-2003). Na uwagę zasługuje tworzona kolekcja filokartystyczna – pocztówki z wizerunkami dawnych Wadowic, a także obrazki prymicyjne i jubileuszowe, sygnowane podpisem Karola Wojtyły: księdza, biskupa, arcybiskupa i kardynała.

Wyjątkowo bogatą i cenną kolekcję stanowią niemal kompletne zbiory filatelistyczne (znaczki i pocztowe formy wydawnicze, takie jak: bloki, arkusiki i zeszyty znaczkowe oraz karty pocztowe i koperty ze stemplami pocztowymi poczty polskiej, watykańskiej i poczt świata) z lat 1978-2015. Pierwsza, zasadnicza ich część, dotyczy okresu pontyfikatu (1978-2005), druga - obejmuje emisje wprowadzone do obiegu pocztowego w latach 2005-2015. Upamiętniają one m.in. takie wydarzenia jak śmierć, czas żałoby, beatyfikację i kanonizację Jana Pawła II.

Kolejna grupa obiektów składających się na archiwalia to kolekcja kart i biletów wstępu na spotkania z Janem Pawłem II w Polsce i na świecie oraz programy wizyt papieskich. Ponadto gromadzimy również modlitewniki i książki z epoki, ze szczególnym uwzględnieniem pozycji wydanych nakładem znanej wadowickiej drukarni Foltina, w której Karol Wojtyła zaopatrywał się w książki o różnej tematyce.

AUDIO-WIZUALNE – kasety magnetofonowe, VHS, płyty CD-ROM, VCD i DVD, przeźrocza, płyty analogowe itp., o charakterze artystycznym, amatorskim i dokumentacyjnym, dotyczącym życia i pontyfikatu Jana Pawła II, Jego nauczania (ze szczególnym uwzględnieniem wygłoszonych homilii czy przemówień) oraz pielgrzymowania.

Do najcenniejszych zbiorów audiowizualnych należą nagrania rozmów i wypowiedzi bezpośrednich świadków życia Karola Wojtyły, z okresu Jego dzieciństwa i młodości z Wadowic z lat 1920-1938. Zostały one utrwalone na taśmach magnetofonowych (w latach 1981-1982) przez Zbigniewa Bieniasza, syna Mariana, szkolnego kolegi Karola Wojtyły. Wśród nich są unikatowe wspomnienia kolegów szkolnych z wadowickiego gimnazjum (m.in. Haliny Królikiewicz-Kwiatkowskiej, Zbigniewa Siłkowskiego, Eugeniusza Mroza, Teofila Bojesia, Stanisława Jury, Włodzimierza i Zdzisława Piotrowskich i innych), nauczycieli i wychowawców (m.in. ks. Kazimierza Figlewicza, Kazimierza Forysia, Eugeniusza Jelonka, Józefa Titza i innych) oraz sąsiadów i znajomych rodziny Wojtyłów (m.in. Heleny Szczepańskiej, Marii Kaczorowej, Franciszka Zadory
i innych). Stanowią one część tworzonej i systematycznie rozbudowywanej kolekcji: „Historia mówiona - Świadkowie życia i pontyfikatu Jana Pawła II”.

INNE – obejmują wszelkiego rodzaju pozostałe pamiątki i przedmioty osobiste Karola Wojtyły - Jana Pawła II i Jego najbliższych nie przyporządkowane do innych zbiorów, tj.: elementy ubioru (w tym papieskie buty), nielicznie zachowane meble i przedmioty codziennego użytku, składające się na wyposażenie dawnego mieszkania rodziny Wojtyłów w Wadowicach. Obiekty te mają często unikatowy i niepowtarzalny charakter.

Do jednych z najbardziej wartościowych eksponatów należy porcelanowa zastawa stołowa (fragment serwisu obiadowego i kawowego z herbem papieskim), używana przez Jana Pawła II w Pałacu Apostolskim w Watykanie. Na uwagę zasługuje również papieski plecak z górskich wycieczek, w których uczestniczył w czasie letnich wakacji (Dolina Aosty, Alpy, Dolomity), a także składany dwuosobowy kajak sportowy, którym pływał ks. Karol Wojtyła podczas wypraw tzw. „Rodzinki”.

Muzeum gromadzi przedmioty codziennego użytku z czasów dwudziestolecia międzywojennego wielokulturowych Wadowic, w tym społeczności żydowskiej.

Identyfikatory, przepustki, plakietki, przypinki, pamiątkowe chusty, transparenty pielgrzymkowe oraz akredytacje dziennikarzy polskich i zagranicznych, obsługujących papieskie pielgrzymki, to kolejna grupa obiektów gromadzona w ramach kolekcji pamiątek z pielgrzymek apostolskich Jana Pawła II do Polski i świata.

Na uwagę zasługuje kolekcja polskich i zagranicznych kart telefonicznych z wizerunkami Jana Pawła II, ważnych uroczystości w życiu Kościoła i papiestwa czy rocznic historycznych, związanych z papieskim pontyfikatem (licząca około 700 sztuk).

Znaczącym nabytkiem w 2017 roku był dar emerytowanego papieża Benedykta XVI - trzy pierścienie (złoty i dwa srebrne), które otrzymał w prezencie od Jana Pawła II i nosił je jako kardynał prefekt Kongregacji Nauki Wiary.

NUMIZMATY – zabytki z zakresu polskiej i światowej numizmatyki (monety, banknoty) i medalierstwa (medale, medaliony i plakiety), o różnych motywach i szerokim zakresie tematycznym, upamiętniające postać Jana Pawła II. Kolekcję papieskich numizmatów rozszerzono o wszystkie te egzemplarze, na których widnieje nie tylko wizerunek papieża, ale również Jego herb czy słowa.

Zbiory numizmatyczne tworzone były od początku istnienia Muzeum, tj. od 1984 roku, ale podwaliną ich powstania był zakup w 2014 i 2019 roku bogatej kolekcji medali i medalionów wybitnych polskich medalierów o światowej sławie m.in.: Czesława Dźwigaja, Jerzego Nowakowskiego, Bronisława Chromego, Józefa Stasińskiego, Zbigniewa Łukowiaka, Ewy Tyc-Karpińskiej, Stanisławy Wątróbskiej i innych. W kolekcji posiadamy medale o różnej technice i materiale wykonania, powstałe w okresie pontyfikatu Jana Pawła II i bezpośrednio po Jego śmierci. Charakteryzują się one wysokim poziomem artystycznym, a poszczególne egzemplarze, jak i cała kolekcja są swego rodzaju podsumowaniem dziedzictwa Jana Pawła II.

Najstarszym obiektem w zbiorach, a zarazem pierwszym w ogóle wydanym w historii medalem, dotyczącym osoby Karola Wojtyły, jest medal z 1971 roku, autorstwa Antoniego Kostrzewy. Został odlany w brązie i upamiętnia 25-lecie kapłaństwa Karola Wojtyły.

Ważnym elementem kolekcji numizmatycznej jest seria 27 medali pontyfikalnych Józefa Stasińskiego. Nawiązuje do watykańskiej tradycji, aby co roku wydawać jeden typ medalu, obrazujący najistotniejsze wydarzenie kolejnego roku pontyfikatu. Warto wspomnieć również, że Muzeum gromadzi monety i medale tych państw, do których pielgrzymował papież Jan Paweł II.

PARAMENTY – przedmioty przeznaczone do sprawowania liturgii i używane w przestrzeni sakralnej. Należą do nich m.in. takie obiekty jak szaty liturgiczne (w tym ornaty kardynalskie i stuły używane podczas ceremonii pogrzebowej Jana Pawła II w 2005 roku), przedmioty sakralne, sprzęty i naczynia liturgiczne, będące w posiadaniu Karola Wojtyły – Jana Pawła II lub przez niego używane w okresie posługi kapłańskiej, biskupiej, kardynalskiej i papieskiej.

Istotną częścią kolekcji są nie tylko paramenty o proweniencji chrześcijańskiej, ale także judaika o charakterze sakralnym, związane z religią, kulturą i społecznością głównie wadowickich Żydów okresu międzywojennego. Godnym uwagi jest unikatowy parochet i tałes żydowski z wadowickiej synagogi, uratowane przed zniszczeniem w okresie II wojny światowej.

SZTUKA – przedmioty inspirowane życiem, działalnością oraz szeroko rozumianą spuścizną intelektualną i duchową Karola Wojtyły – Jana Pawła II. Obejmują one takie dziedziny sztuki jak m.in. malarstwo, rysunek, grafika, rzeźba, sztuka użytkowa, ludowa i regionalna, odwołująca się do przeszłości oraz kultury ziemi wadowickiej.

DEPOZYTY – Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach przyjmuje także obiekty w depozyt od partnerów instytucjonalnych, jak i od osób prywatnych. Szczególnie cenna pod względem historycznym i badawczo-naukowym jest prywatna korespondencja ks. Edwarda Zachera, wadowickiego proboszcza z biskupem, arcybiskupem i kardynałem Karolem Wojtyłą,
a następnie z papieżem Janem Pawłem II. Obejmuje ona lata 1958-1987. Jednym z bardziej wartościowych zbiorów są również pocztówki z życzeniami i pozdrowieniami przesyłanymi do duszpasterzy wadowickiej parafii przez biskupa Karola Wojtyłę z II Soboru Watykańskiego
(1962-1965).

DOKUMENTACJA NAUKOWA – poza inwentarzem muzealnym odrębnej ewidencji w Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach podlega Dokumentacja Naukowa. Obejmuje ona:

1. Materiały biblioteczne, tj. książki o tematyce papieskiej (około 3 000 pozycji), usystematyzowane i gromadzone w XXIII kategoriach tematycznych (I – Beletrystyka, II – Biografie, III – Hagiografia, IV – Eklezjologia, V – Historia, VI – Historia Regionalna, VII – Historia Kościoła, VIII – Literatura dziecięca, IX – Mariologia, X – Modlitewniki, XI – Nauczanie, XII – Papieże, XIII – Pielgrzymki, XIV – Poezje, XV – Pontyfikat, XVI – Przewodniki, XVII – Varia (m.in. prace licencjackie, magisterskie i dyplomowe, dotyczące osoby i nauczania Jana Pawła II lub pisane niejednokrotnie na podstawie zbiorów Muzeum), XVIII – Publikacje papieskie w języku angielskim, XIX – Publikacje papieskie w języku francuskim, XX – Publikacje papieskie w języku hiszpańskim, XXI – Publikacje papieskie w języku niemieckim, XXII – Publikacje papieskie w języku włoskim, XXIII – Publikacje papieskie w różnych językach);
2. Materiały dokumentacyjne, tj. prasa, czasopisma i periodyki naukowe o tematyce papieskiej w języku polskim i w językach obcych (ponad 635 pozycji);
3. Materiały archiwalne (pomocnicze), tj. faksymilia dokumentów rękopiśmiennych, dokumentów urzędowych, dyplomów, świadectw, bulli papieskich, fotografii itp., pozyskiwanych przede wszystkim jako wynik prowadzonych kwerend naukowych w archiwach kościelnych, państwowych i prywatnych w kraju i za granicą (ponad 85 pozycji). Nierzadko są to materiały zawierające unikatowe wiadomości, wzbogacające i wspomagające główne treści, a które nie znalazły miejsca w kolekcji muzealiów.

Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach podejmuje intensywne działania zmierzające do uzupełnienia i poszerzenia swoich zbiorów z myślą o realizacji następujących celów długoterminowych:

• tworzeniu kolekcji wyróżniającej się oraz rozpoznawalnej w Polsce i na świecie w wybranych obszarach tematycznych, ze szczególnym uwzględnieniem korzeni, dzieciństwa i młodości wadowickiego okresu życia Karola Wojtyły - Jana Pawła II (1920-1938), Jego rodziny (wyeksponowanie roli i biografii Rodziców: Emilii Kaczorowskiej i Karola Wojtyłów, brata Edmunda, bliskich krewnych i przyjaciół) oraz najbliższego mu środowiska (historii wielokulturowego miasta, edukacji, parafii, życia religijnego oraz pasji sportowych, literackich, teatralnych, artystycznych itp.),
• ochronie i udostępnianiu kolejnym pokoleniom najcenniejszych zbiorów związanych z materialnym i duchowym dziedzictwem Jana Pawła II, jako wzór człowieka szlachetnego, mądrego, pełnego szacunku i otwartego na innych,
• redefiniowaniu rangi Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach jako instytucji o charakterze badawczym i naukowym, rozpoznawalnym w Polsce i na świecie,
• podejmowaniu w możliwie jak najszerszym zakresie działań popularyzacyjnych i aktywności prospołecznych wokół osoby Ojca Świętego Jana Pawła II,
• budowaniu obrazu instytucji odpowiedzialnej i zaangażowanej przy jednoczesnym tworzeniu silnej wspólnoty wokół Muzeum (relacje z darczyńcami, ze społecznością lokalną, oferentami oraz świadkami życia i pontyfikatu Jana Pawła II).

Wyznaczone powyżej cele Muzeum będzie realizować m.in. poprzez następujące działania:

• pozyskiwanie i uzupełnianie zbiorów muzealnych - ARCHIWALIA, w ramach następujących kolekcji, takich jak:

• • fotografie (dokumentujące poszczególne etapy życia Jana Pawła II: okres wadowicki [1920-1938], okres krakowski [1938-1978], okres rzymski-pontyfikat [1978-2005]; wielokulturową społeczność Wadowic i ziemi wadowickiej, w tym społeczność żydowską okresu międzywojennego). Z kolei w ramach uzupełnienia kolekcji fotografii związanych z pielgrzymkami Jana Pawła II do Polski będziemy starać się o pozyskanie fotografii przedstawiających te ważne dla narodu wydarzenia,
  • dokumenty (m.in. świadectwa, dyplomy szkolne, dyplomy przyjęć do organizacji oraz stowarzyszeń kościelnych i świeckich, biogramy itp.),
  • wspomnienia, relacje, osobiste zapiski i notatki Karola Wojtyły i o Karolu Wojtyle - Janie Pawle II, najbliższych członkach Jego rodziny oraz wadowickiej społeczności,
  • korespondencja, 
  • filokartystyczna - pocztówki wysyłane do Karola Wojtyły i przez Karola Wojtyłę - Jana Pawła II oraz dawne pocztówki Wadowic, przedstawiające miasto i dokumentujące jego przemiany w ujęciu ogólnym (panoramy) oraz we fragmentach (ulice, place, budowle),
  • obrazki prymicyjne i jubileuszowe sygnowane podpisem księdza, biskupa, arcybiskupa i kardynała Karola Wojtyły,
  • karty i bilety wstępu na spotkania z Janem Pawłem II w Polsce i zagranicą, śpiewniki pielgrzyma, program pielgrzymek itp.,
  • filatelistyczna (znaczki i pocztowe formy wydawnicze, takie jak: bloki, arkusiki i zeszyty znaczkowe oraz karty pocztowe i koperty ze stemplami pocztowymi poczty polskiej, watykańskiej i poczt świata) – w najbliższych latach planujemy pozyskiwać do kolekcji tylko pojedyncze, brakujące obiekty. Dzięki nim kolekcja filatelistyczna będzie definitywnie zamknięta, a ona sama ma szansę stać się w przyszłości kompletną przestrzenią dla badania historii filatelistyki o tematyce papieskiej,
  • książki z osobistymi dedykacjami i autografami papieża, modlitewniki i książki z epoki, w tym te, wydane nakładem znanej wadowickiej drukarni Foltina.
    
    
• pozyskiwanie i uzupełnianie zbiorów muzealnych - AUDIO-WIZUALNE, o dokumenty dźwiękowe i audiowizualne, przede wszystkim polskich producentów, związane z osobą Karola Wojtyły – Jana Pawła II, Jego życiem, nauczaniem, działalnością, pielgrzymkami itp., utrwalone na następujących nośnikach:

• • płyty analogowe,
  • przeźrocza,
  • kasety magnetofonowe,
  • kasety wideo,
  • płyty kompaktowe (CD-ROM, DVD, VCD).

• pozyskiwanie i uzupełnianie zbiorów muzealnych - INNE, w ramach następujących kolekcji, takich jak:
  • przedmioty osobiste i pamiątki (tzw. memorabilia) związane z posługą księdza, biskupa, metropolity, kardynała Karola Wojtyły – Jana Pawła II i Jego bliskich (w tym elementy ubioru),
  • wyposażenie wadowickiego mieszkania rodziny Wojtyłów (to obiekty bardzo trudne do pozyskania, były wytwarzane w często jednostkowych ilościach, które w dużym stopniu uległy zniszczeniu, bądź rozproszeniu w ostatnich dziesięcioleciach),
  • przedmioty codziennego użytku z czasów dwudziestolecia międzywojennego wielokulturowych Wadowic,
  • pamiątki z pielgrzymek apostolskich Jana Pawła II do Ojczyzny i świata (m.in. identyfikatory, przepustki dla osób uczestniczących w papieskich spotkaniach, pamiątkowe chusty, transparenty pielgrzymkowe itp.),
  • karty telefoniczne (polskie i zagraniczne) z wizerunkiem Jana Pawła II.
    
    
• pozyskiwanie i uzupełnianie Kolekcji Numizmatycznej o monety, banknoty i medale papieskie z ikonograficznym motywem portretu Jana Pawła II oraz upamiętniające ważne momenty w Jego życiu i pontyfikacie.

• pozyskiwanie i uzupełnianie zbiorów muzealnych - PARAMENTY, o następujące obiekty:
  • szaty liturgiczne Karola Wojtyły – Jana Pawła II,
  • przedmioty sakralne,
  • naczynia liturgiczne (m.in. kielichy, pateny, ampułki, monstrancje, krzyże itp.),
  • różańce papieskie,
  • wyroby ze srebra (m.in. naczynia, dzbany, kasety, świeczniki, ołtarzyki itp.),
  • judaika o charakterze sakralnym.
    
    
• pozyskiwanie i uzupełnianie zbiorów muzealnych – SZTUKA, o obiekty inspirowane życiem, działalnością oraz szeroko rozumianą spuścizną intelektualną i duchową Karola Wojtyły – Jana Pawła II, w ramach następujących kategorii:

• • malarstwo (m.in. kolekcja portretów Ojca Świętego, kolekcja portretów błogosławionych i świętych wyniesionych przez niego na Ołtarze),
  • rzeźba (w różnym materiale i technice wykonania, m.in. srebro, kość słoniowa, porcelana, brąz, drewno, masa perłowa itp.),
  • grafika,
  • rysunek,
  • plakaty,
  • sztuka użytkowa.

Najważniejszym celem, jaki Muzeum stawia sobie na najbliższe lata, jest uzupełnienie kolekcji sztuki o sztukę ludową i regionalną, związaną z kulturą Wadowic i ziemi wadowickiej, okresu międzywojennego.

• udostępnianie zbiorów muzealnych, na potrzeby wystawiennicze i badawczo-naukowe, zainteresowanym instytucjom i osobom prywatnym,
• współpraca przy gromadzeniu zbiorów z Muzeami i Instytucjami o pokrewnym profilu działalności i zakresie tematycznym (m.in. z Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego w Warszawie, Muzeum Archidiecezjalnym Kardynała Karola Wojtyły w Krakowie, Muzeum Jana Pawła II Wielkiego w Krakowie, Kapitułą Metropolitalną na Wawelu, Muzeum monet i medali Jana Pawła II w Częstochowie) oraz ośrodkami naukowo-badawczymi zajmującymi się życiem i pontyfikatem Jana Pawła II w kraju i za granicą (m.in. z Archidiecezją Krakowską, Instytutem Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II w Krakowie, Instytutem Papieża Jana Pawła II w Warszawie, Centrum Myśli Jana Pawła II w Warszawie, Ośrodkiem Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II w Rzymie),
• budowanie kolekcji najnowszych publikacji książkowych i czasopiśmienniczych, dotyczących wszystkich aspektów życia, nauczania i pontyfikatu Jana Pawła II, ze szczególnym uwzględnieniem pozycji anglojęzycznych, w ramach Dokumentacji Naukowej. Będzie ona służyć pracownikom jako warsztat pracy do naukowego opracowywania zbiorów, poszerzania i uzupełniania wiedzy oraz dalszego samokształcenia.

Wszystkie nowe obiekty Muzeum zamierza pozyskiwać w formie darów, depozytów i zakupów. Te ostatnie będą realizowane ze środków własnych, jak i poprzez przygotowywanie wniosków o dofinansowanie zewnętrzne m.in. w Narodowym Instytucie Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów (NIMOZ) i w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Określając główne kierunki rozwoju kolekcji uznano, że przy podejmowaniu decyzji o nabyciu obiektu do zbiorów muzealnych dokonuje się jego oceny merytorycznej pod kątem następujących kryteriów:  

• kryterium zgodności ze statutowo określonym profilem gromadzenia zbiorów przez Muzeum,
• kryterium wyboru docelowej kolekcji – przeznaczenia ewidencyjnego (archiwalia, numizmaty, audio-wizualne, paramenty, sztuka, inne),
• kryterium wartości muzealnej (ranga materialna, historyczna, badawczo-naukowa, artystyczna, edukacyjna i wystawiennicza),
• kryterium oryginalności i unikatowości danego obiektu oraz jego potencjału dla wzbogacenia kolekcji,
• kryterium chronologiczne – gromadzenie obiektów reprezentatywnych przede wszystkim dla okresu życia Karola Wojtyły – Jana Pawła II, z uwzględnieniem następujących Jego etapów życia i działalności: okres wadowicki – dzieciństwo i młodość (1920-1938), okres krakowski – student, kapłan, biskup, kardynał (1938-1978) oraz okres rzymski-pontyfikat (1978-2005), z możliwością (w uzasadnionych przypadkach) wykroczenia poza przyjęte ramy chronologiczne,
• kryterium konserwatorskie – tj. stanu zachowania obiektu oraz ewentualnych kosztów jego konserwacji. Należy zwrócić uwagę na możliwości przechowywania i eksponowania nabywanych obiektów w Muzeum w warunkach zapewniających im właściwy stan zachowania i bezpieczeństwo, mając na uwadze istniejące w tym zakresie ograniczenia, związane m.in. z obsadą personelu czy dostępnością przestrzeni wystawienniczej i magazynowej.
• okresu na jaki ma nastąpić przyjęcie obiektu przez Muzeum – w przypadku przyjęcia w depozyt na podstawie umowy depozytowej (praktykowaną zasadą jest przynajmniej 5-letni okres deponowania),
• przydatności i możliwości wykorzystania na wystawie stałej oraz na wystawach czasowych.

Komisja Nabywania Muzealiów, w szczególnie uzasadnionych, wyjątkowych przypadkach, na podstawie pisemnego uzasadnienia Głównego Inwentaryzatora lub pracownika Działu Zbiorów i Badań Naukowych, może wyrazić zgodę na nabycie do zbiorów muzealnych obiektu, który nie spełnia ww. kryteriów.

Muzeum nie przyjmuje do zbiorów obiektów:

• niespełniających obowiązujących kryteriów nabywania, uwzględnionych w niniejszej polityce gromadzenia zbiorów,
• kopii obiektów, kopii ekspozycyjnych oraz faksymiliów,
• stwarzających zagrożenie dla zbiorów lub pracowników,
• których konserwacja przekracza możliwości Muzeum.

Obiekty do zbiorów muzealnych pozyskiwane są poprzez:

• zakupy,
• darowizny,
• przyjęcia w depozyt.

Każdy obiekt oferowany do zbiorów muzealnych musi pochodzić z legalnego źródła oraz zostać nabyty uprzednio przez oferenta zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Oferent oświadcza, że oferowane do zbiorów muzealnych obiekty stanowią wyłączną jego własność i w ich posiadanie wszedł legalną drogą. Szczególną uwagę zwraca się również na kwestię możliwości ustalenia praw autorskich. Wszystkie obiekty dostarczane do siedziby Muzeum jako propozycje oferty nabycia, co do których istnieją jakiekolwiek wątpliwości prawne mogą być odrzucone już na wstępnym etapie.

W procesie pozyskiwania obiektów do zbiorów muzealnych Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach korzysta z oferty zarówno osób prywatnych (najczęściej w formie darowizny), jak również samodzielnie poszukuje ewentualnych oferentów w drodze prowadzonych kwerend w prywatnych archiwach tych osób i rodzin, które były związane, zaprzyjaźnione lub współpracowały z Karolem Wojtyłą – Janem Pawłem II. Efektem tych działań jest pozyskiwanie unikatowych pamiątek. Ważny obszar stanowią również kwerendy w antykwariatach oraz na portalach internetowych.

Każdorazowe przyjęcie obiektu do zbiorów muzealnych przez Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach (przyniesionego i pozostawionego w siedzibie Muzeum lub przesłanego na adres siedziby Muzeum), jako oferty jego ewentualnego nabycia, możliwe jest wyłącznie na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego, który sporządza się z chwilą fizycznego przyjęcia obiektu do Muzeum. Zawartość protokołu określa „Regulamin zasad ewidencjonowania i ruchu dzieł w Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach”, wprowadzony Zarządzeniem Dyrektora Muzeum nr 38/2020 z dnia 8 września 2020 r. (Zarządzenie to zostało zastąpione Zarządzeniem wewnętrznym nr 19/2022 z dnia 6 maja 2022 r. w sprawie wprowadzenia „Regulaminu zasad ewidencjonowania i ruchu dzieł w Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach”).

Propozycje ofert rozpatrywane są na cyklicznych posiedzeniach Komisji Nabywania Muzealiów, w zależności od ilości ofert, które wpłyną do Muzeum. Komisja Nabywania Muzealiów jest organem opiniodawczo-doradczym Dyrektora Muzeum w zakresie pozyskiwania zbiorów i wraz z nim sprawuje, kontrolę nad przebiegiem procesu ich pozyskiwania. Podejmuje ostateczne decyzje w sprawie ewentualnego zakwalifikowania obiektów do poszczególnych obszarów kolekcji i ściśle z obowiązującym profilem ich gromadzenia.

W uzasadnionych przypadkach możliwe jest zasięgnięcie opinii ekspertów zewnętrznych – wybitnych specjalistów spoza grona pracowników Muzeum.

We wszystkich obszarach pozyskiwania obiektów do zbiorów Muzeum uwzględnia się zalecenia konserwatorskie wraz z wiążącymi się z nimi ryzykami, takimi jak koszt przywrócenia zadawalającego stanu zachowania oraz nakładów niezbędnych do właściwego ich przechowywania i zabezpieczenia.

Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach dopuszcza możliwość podejmowania działań deakcesyjnych, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa muzealnego, w uzasadnionych i wyjątkowych przypadkach, umożliwiających przekaz, zbycie, sprzedaż, darowiznę lub zamianę. Dotyczy to przede wszystkim tych obiektów, które nie odpowiadają obecnemu profilowi gromadzenia zbiorów lub są obiektami znajdującymi się w złym stanie zachowania, stanowiąc tym samym zagrożenie dla personelu Muzeum lub innych obiektów.

Polityka gromadzenia zbiorów muzealnych jest określana przez Dyrektora Muzeum na podstawie zarządzenia. O ile zachodzi taka potrzeba, podlega ona okresowej weryfikacji i ocenie minimum co pięć lat z możliwością wprowadzania zmian, które będą zgodne ze statutem i misją Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach.